I-am.am | Ես Հայ Եմ
Նախքան ԱՄՆ Ֆիլադելֆիայում հայկական բիզնեսների հատվածը խորանալը տեսնենք, թե ինչպես սկսվեց հայերի գաղթը Միացյալ Նահանգներ և որտեղից են սկսվում հայ առաջին եկողների արմատները:
ԱՄՆ-ում հայերի բնակությունը գալիս է ամերիկյան գաղութատիրության ժամանակաշրջանից։ Նոր Տարածաշրջանում հայտնաբերված առաջին հայը եկել է, հավանաբար 1618 or 1619 թթ-ներին։ Նշվում է որպես “Մարտին հայ,” այս վաղ հայ գաղթականը մի քանի անգամ հիշատակվում է առկա արձանագրություններում մինչև 1624 թվականը, այդ ժամանակ, ենթադրաբար, Մարտինը վերադարձավ Անգլիա Վիրջինիայում իր աճեցրած ծխախոտով։. Մի քանի այլ հայեր հետևեցին «Մարտինին դեպի Վիրջինիա», և նրանց ավանդները գրանցված են տարբեր ոլորտներում XVII դարի կեսերից սկսած: 17-րդ դարում հայերն արդեն հայտնի էին իրենց մետաքսագործությամբ. Որպես այդպիսին, վաղ գաղութատիրության գործիչները փորձաքննություն էին փնտրում արտերկրի հայերից մոտ 1653 թվականին: Մեկ այլ հայի՝ “Ջորջ Հայը,” տպագրվել է փառաբանության մեջ:
ԱՄՆ հայ ներգաղթի առաջամարտիկները եղել են միջնակարգ դպրոցի երիտասարդ շրջանավարտներ, ովքեր 1834 թվականից սկսած քիչ թվով ժամանել են ամերիկյան համալսարաններում բարձրագույն կրթություն ստանալու համար: Հայ գաղթականների հոսքը դեպի Նոր աշխարհ իր գագաթնակետին հասավ 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության հետևանքով, երբ Թուրքիայում ապրող մեծ թվով հայեր սիստեմատիկորեն հալածվեցին, տեղահանվեցին և բնաջնջվեցին օսմանյան ռեժիմի կողմից: 1950-ականների վերջից սկսվեց հայության նոր ալիք Իրանից, Իրաքից, Լիբանանից, ինչը պայմանավորված էր Մերձավոր Արևելքում աճող ճգնաժամով։ Ներգաղթը շարունակվեց Խորհրդային Միության փլուզման և հետագա տարիներին։ Նորեկների մեծ մասը հաստատվել է Մասաչուսեթսում, Ֆիլադելֆիայում և Կալիֆորնիայում։ Կամաց-կամաց հայերը սկսեցին իրենց տանը զգալ և ԱՄՆ-ում տեղական հայկական բիզնեսներ բացել՝ ծախսերը հոգալու և իրենց ընտանիքները պահելու համար։
Հիմա եկեք տեսնենք Ֆիլադելֆիայում հայկական բիզնեսներինև ինչպես կարող եք գտնել իրենց:
Apricot Stone-ը հայկական BYOB է, որը գտնվում է Ֆիլադելֆիայի Հյուսիսային Լիբերթիսում: Ռեստորանը հիմնադրվել է 2016թ.։ Խոհարար Ֆիմի Իշխանյանը՝ Apricot Stone-ի համասեփականատերը, տեղափոխվել է Միացյալ Նահանգներ 1980-ականների սկզբին և մի քանի ռեստորաններում աշխատելուց և իր խոհանոցը կատարելագործելուց, ինչպես նաև բաղադրատոմսերը տիրապետելուց հետո 1993 թվականին բացել է իր առաջին «Ֆիմի խոհանոցը» ռեստորանը և 1995 թվականին նա հաջողությամբ բացեց երկրորդ վայրը ևս Ֆիլադելֆիայում։
Մեծանալով սիրիական Հալեպ քաղաքում հայկական ընտանիքում՝ շեֆ-խոհարար Ֆիմին ուշադիր հետևում էր, թե ինչպես է մայրը կերակուրներ պատրաստում ընտանեկան ընթրիքների և միջոցառումների համար: Հայկական և միջերկրածովյան խոհանոցը Ֆիլադելֆիայում բերելով շեֆ խոհարար Ֆիմին և Արան՝ նրա որդին և Apricot Stone-ի համասեփականատերը, հպարտությամբ ծառայում են Ֆիլի համայնքին և նրա հյուրերին ավելի քան երեք տասնամյակ: Ինչպես արան նշում է Apricot Stone-իհաճախորդների մեծ մասը, գրեթե 80%, օտարերկրյա են, և մնացած 20% հայ ընկերները և ընտանիքի անդամները։
Աշխատելով շաբաթը յոթ օր ռեստորանում և հատկապես COVID-19-ի արգելափակումից հետո՝ Apricot Stone-ի համասեփականատեր Արան ցանկանում էր փոփոխություն կատարել և հաճախորդներին դարձնել ավելի զվարճալի և տարբերվող մյուս ռեստորաններից։ Նա մեկնարկեց “վիրտուալ վիդեո ճաշելու հնարավոևթյուն” օգտագործելով թվային հաղորդակցման հարթակներ, ինչպիսիք են FaceTime-ը, Duo-ն՝ անհատական զգացողություն վերստեղծելու համա։
Վիրտուալ վիդեո ճաշն աշխատում է հետևյալ կերպ. ամրագրումները պատրաստ լինելուն պես Արան զանգահարում է հյուրերին և ներկայացնում ճաշացանկը՝ օգնելով նրանց պատվերի հարցում։ 5-10 րոպե հետո, երբ պատվերն ավարտվում է և հասնում է հաճախորդներին, նա հետ է զանգում՝ ստուգելու պատվերը և հասկանալու նրանց բավարարվածության մակարդակը:
I-AM.AM-ը հնարավորություն է ունեցել անձամբ այցելել Apricot Stone-ին իրենց Ֆիլադելֆիա այցելության ժամանակ և փորձարկել համեղ Լահմաջունը (Մսալոշ) Ֆալաֆելի և հայկական այլ համեղների հետ միասին: Շատ տպավորիչ էր մի պահ տեսնել ու Հայաստանում զգալ քեզ։ Տեղը լի էր Հայաստանին վերաբերող իրերով, որտեղից սկսել.
Զվարճալի է հնչում, չէ՞:
Հետաքրքրված եք տեսնել, թե Apricot Stone-ը ինչ այլ նոր փորձառություններ կապահովի իր հաճախորդներին մոտ ապագայում, հետևեք նրանց կայքի կամ սոցիալական ցանցերի հաշիվներին և համոզվեք, որ այցելեք նրանց Ֆիլի մեկնելիս:
Գտնվում է Սաութհեմփթոն Ֆիլադելֆիայում, The Iron Oven-ը հայկական սեփականություն հանդիսացող ռեստորան է, որը բացվել է 2018 թվականին։ Սեփականատերը՝ Ալեքս Նալբանդյանը, իր խոհարարական հմտությունները ձեռք է բերել հորից՝ Սամուել Նալբանդյանից Rising Sun Pizza Հուսիսային Ֆիլադելֆիայում. 2018 թվականի ապրիլին նա որոշեց օգտագործել հորից սովորած բոլոր հմտությունները և բացել իր սեփական տեղը, որը կոչվում է The Iron Oven։
The Iron Oven-ն առաջարկում է մի շարք մթերքներ՝ բուրգերներից մինչև պիցցա և մակարոնեղեն, ուստի այն հիանալի է ցանկացած խոհանոցի համար, որին դուք սովոր եք, նրանք ունեն նաև առանձին երեխաների համար հարմար ճաշացանկ: Ըստ Ալեքսի, նրանց մենյուի ամենահայտնի ապրանքը stromboli-ն է: The Iron Oven-ը նպատակ ունի պահպանել Նալբանդյան ընտանիքի խոհարարական արմատները, բայց միևնույն ժամանակ փորձում է արագաշարժ լինել նոր բաղադրատոմսերի նկատմամբ՝ ի մի բերելով տարբեր խոհանոցների համերը:
Դիտեք The Iron Oven-ի I-AM.AM լիսթինգի էջը մանրամասների համար։
Պատրա՞ստ եք տեսնել գրեթե 100 տարվա ընկերություն: Ընկերություն, որը մինչ այժմ ստեղծել է և միշտ ղեկավարվել է նույն ընտանեկան գծով։ Զակիան Գորգերի Լվացումը Ֆիլադելֆիայում ԱՄՆ-ի ամենահին հայակակն կազմակերպություններից է որը մեր օրերում կանգնած է և պատկանում է իր երրորդ սերնդին: Բոբ Զաքյանը՝ Zakian Rugs Cleaning-ի ներկայիս սեփականատերը, հպարտորեն ղեկավարում է այն ընկերությունը, որը իր պապը ստեղծել է 1923 թվականին: 100 տարվա ընթացքում ընկերությունը տեսել է մեծ դեպրեսիա, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ և մի շարք տնտեսական ճգնաժամեր։
Զաքյանների ընտանիքը 1920-ականների սկզբին ներգաղթել է Միացյալ Նահանգներ։ Այս երկիր ներգաղթելուց անմիջապես հետո Հակոբ Զաքյանը և նրա կինը՝ Աղավնին, սկսեցին տնետուն գնալ Արևմտյան Ֆիլադելֆիայում՝ առաջարկելով գորգ մաքրող իրենց ծառայությունները։ Նրանք վերցրին բեռնատար և գորգեր տարան իրենց տուն, որտեղ օճառով մաքրեցին դրանք, սեղմեցին գլանափաթեթներով և հետո կախեցին, որպեսզի չորանան: Նրանք վերցրին բեռնատար և գորգեր տարան իրենց տուն, որտեղ օճառով մաքրեցին դրանք, սեղմեցին գլանափաթեթներով և հետո կախեցին, որպեսզի չորանան:
Երբ Zakian Oriental Rugs Cleaning-ը պաշտոնապես բացվեցինգորգերի լվացման պրոցեսը արվում էր այլ կերպ, քան մեր օրերում դա արվում էր ձեռքով, ինչպես անում էին հայ ընտանիքների մեծ մասը։ Այժմ, մոտ հարյուր տարի անց, Մեթյու Զաքյանը (Զաքյան ընտանիքի չորրորդ սերունդը) վերահսկում է նոր տեխնոլոգիաները՝ նուրբ գորգերն էլ ավելի մաքուր դարձնելու և գույներն ու որակը պահպանելու համար:
Կազմակերպությունը հպարտորեն ծառայում է երեք ԱՄՆ նահանգների համար Պենսիլվանիա, Նյու Ջերսի և Դելավեր։ Այսպիսով, պատրա՞ստ եք ձեր գորգերը տանել Ֆիլադելֆիա՝ մաքրելու:
Armenian Delight-ը տեղական մթերային խանութ է տեղակայված Բրումալ, Պենսիլվանիայում։ Armenian Delight-ը ռեստորան չէ, որի հետ հաճախ են շփոթում։ Այն էթնիկ հայկական մթերային խանութ է, որն ունի միջինարևելյան մթերքների և ուտեստների մեծ տեսականի:
Դուք չեք կարող ստանալ ավելի իսկական հայկական սնունդ, քան ընտանեկան պատկանող և շահագործվող Armenian Delight՝ համեստ էթնիկ մթերային խանութը, որը գտնվում է West Chester Pike-ի երկայնքով մարդաշատ սթրիփ առևտրի կենտրոնում: Սեփականատերը՝ Աստղիկ Ղազանչյանը, ով գաղթել է Միացյալ Նահանգներ 1960 թվականին և տեղական մթերային խանութներում աշխատելուց հետո 1978 թվականի մարտին որոշել է ստեղծել իր իսկական վայրը (նա հստակ չի հիշում ամսաթիվը․Զատիկի ժամանակ էր” – հիշում է Աստղիկը). “Ես ամեն ինչում լավ էի, բայց չէի պատրաստում, ամուսնությունը փոխեց իմ կյանքը, հատկապես, երբ ստիպված էի հոգ տանել ընտանիքիս մասին և հյուրեր ընդունել:” – Աստղիկը այսպես է սկսում սովորել եփել և տիրապետել դրան։ Աստղիկը հայտնի է իր բարեգործական նախաձեռնություններով, 1988-ի Սպիտակի երկրաշարժից հետո Աստղիկը և Հայկական բերկրանքը դարձան տուն և աշխատավայր բազմաթիվ հայ ընտանիքների համար և պարբերաբար աջակցելով տեղի հայկական եկեղեցիներին:
Եթե միջերկրածովյան/հնդկական/մերձավորարևելյան խոհանոցի սիրահար եք, ապա ձեզ դուր կգա Armenian Delight-ի ուտեստները և չեք հիասթափվի: Մարդիկ իրականում ճանապարհորդում են զգալի հեռավորություններ՝ այստեղ գալու և իրենց հայկական հյուրասիրությունները տոներին և ամբողջ տարին ստանալու համար: Խանութի հաճախորդների 70%-ը ոչ հայեր են։
Armenian Delight մասին մեկ այլ հետաքրքիր փաստ էլ այն է,որ COVID-19-ը դրական ազդեցություն է ունեցել իրենց համար։ Հաճախորդների թիվը զգալիորեն աճեց, քանի որ շատ տեղեր փակվեցին, և Armenian Delight-ն իրենց ծառայություններում առաջարկում էր վերցնելու տարբերակ, որն օգնեց բիզնեսին հաղթահարել COVID-19-ի արգելափակումը և դրանից դուրս գալ առավելություններով։
Ճանապարհորդելով դեպի Ֆիլի, համոզվեք, որ այցելեք և ստուգեք հայկական/միջերկրածովյան ուտեստների նրանց մեծ ընտրանին:
Mediterranean Foods, Inc. գտնվում է Փենսիլվանիա նահանգի Վերին Դարբի քաղաքում։ Սեփականատերեր Գարեգին և Արդեմիս Այանյանները ավելի քան 50 տարի ապրում են Ֆիլադելֆիայի մարզում: Գարեգինը և իր ընտանիքը փախել են 60-ականներին կոմունիստական Ռումինիայից, մինչդեռ Արդեմիսի ընտանիքը նույնպես ներգաղթել է Իսրայելից նույն ժամանակ։ Նրանք ծանոթացել են ՀԵՀ-ի միջոցով և ամուսնացած են մոտ 50 տարի։ Նրանք միասին սկսեցին արտադրել լահմաջուն և սուջուխ՝ համը տարբերելու համար 27 տարի առաջ: Բիզնեսն աճել է տարիների ընթացքում բանավոր գովազդի միջոցով:. Բացի զբոսանքներից, նրանք իրենց արտադրանքը առաքում են հաճախորդներին Միացյալ Նահանգներում: Այանյան ընտանիքի խորհրդանշական ոսկե պիտակով ապրանքները կարելի է գտնել մերձավորարևելյան և հայկական մթերային խանութներում, ինչպես նաև ռեստորաններում, ամբողջ Հյուսիսարևելյան միջանցքում:
Պատվերները կարող են կատարվել միայն 610-622-5955 հեռախոսահամարով։.
Ֆիլադելֆիա մեկնելիս անպայման ստուգեք մեր ցուցակի լավագույն 5 հայկական ընկերություններից մեկը և կիսվեք ձեր փորձով մեզ և ձեր համայնքի հետ:
I-AM.AM was founded with the ultimate goal to support the economic growth of Armenia. By connecting Armenian Owned Businesses globally, creating a centralized hub of everything Armenian and implementing numerous projects that will boost the economy of the outer regions of Armenia, I-AM.AM community is creating a self-sufficient economy throughout the country.
Congratulation!